Varant, risk barındıran bir tür yatırım aracıdır. Borsa dünyasının sigorta ürünleri olarak bilinen varantlar her dönem yatırımcıların ilgisini çekmeyi başarmaktadır. Buna rağmen varantların çalışma mantığını kavrama konusunda yatırımcılar bir nebze zorlanıyor diyebiliriz. Varanta dair kabul edilmesi gereken ilk konu, ciddi düzeyde risk barındırıyor oluşudur. Bu nedenle varantları bir alternatif yatırım aracı olarak görmek ve kabul etmek çok daha yerinde olacaktır.

Varantlar sayesinde tek seansta tüm parayı kaybetmek olası. Bu riski en baştan kabul etmeniz gerekiyor. Buna rağmen varantlar sayesinde tek seansta parayı ikiye katlamanız da mümkün. Genel anlamda varantların dövizlere kıyasla çok daha yüksek bir risk barındırdığını söyleyebiliriz. Görece daha az risk almak istiyorsanız vadesine az kalmış varantlara yönelmemeniz gerekir. Ayrıca o ana kadar genelde kazandırmış olan varantları tercih etmeniz, riskinizi aynı şekilde azaltacaktır.

Varant denilen kavram, belirlenen bir vadenin son anına dek alım satım hakkını koruyan yatırım araçlarıdır. Söz konusu hak, nakit uzlaşı adı verilen bir yöntem sayesinde kullanılmaktadır. Bir tür kaldıraçlı yatırım aracı olan varant,  duruma göre sizi çeşitli risklerden koruyabilir, ancak farklı bir akış açısına göre de sizi risk çemberinin içine atar. Yaptığınız hamlenin olumlu ya da olumsuz yönde olduğunu görebilmek için mutlaka sonucu beklemeniz gerekiyor. Varantların en güzel tarafı, olası dalgalanmalarda sizi korur ve size belli bir sabit fiyat teklif eder. Yatırımcılar dilediği zaman hakkını satabilme hakkına sahiptir. Bu konuda herhangi bir zorlama ya da dayatma söz konusu değildir. Alınan her varantın belli bir vade bitiş tarihi bulunur ve yatırımcı söz konusu tarihe kadar işlem görme hakkına sahiptir.

Varantların Özellikleri

Varantların en dikkat çekici özelliği sabit bir fiyattan alım/atım hakkı tanıyor olmasıdır. Bunu yaparken de belli bir vade sonunun belirlendiğini unutmayalım. Buna rağmen yatırımcılar üstünde büyük bir yük söz konusu değildir, çünkü alım/satım konusunda zamana dair bir dayatma yoktur. Yatırımcı kendisine tanınan hakkı ister kullanır, isterse de kullanmaz. Varantın diğer özelliklerini sıralamakla devam edelim:

Varantlar sayesinde bütçeniz, dayanak varlığından daha az dahi olsa aynı kazancı sağlama olanağınız vardır. Öte yandan piyasada istediğiniz kadar düşüş olsun, bu sizi etkilemez. Piyasa düşüşteyken bile kazanmaya devam edebilirsiniz. Risk, varant için ortaya konulan parayla sınırlıdır.

Varantların kredili işlemlerle herhangi bir bağlantıları yoktur. Diğer yandan varantlar emir iptaline her daim açıktır. Kotasyon aralığında olmasa dahi özel emirlere açıktırlar. Fiyatı iyileştirme ya da kötüleştirme çabaları engellenmez, bu konuda tam bir serbestlik tanınır. Vadeyle alakalı tarihler, tamamen ihraç sırasında saptanmaktadır. Varantları Amerikan ve Avrupa tipi olarak iki grupta inceleyebiliriz. Avrupa tarzı varantlarda haklar vadenin yalnızca sonunda kullanılır, diğer yandan Amerikan tipi varantlarda vadenin son gününe dek kullanım hakkı serbesttir. Son olarak, varantların güncel fiyatlarını vadelerinin ya da içsel değerlerinin belirlediğini söyleyebiliriz.

Varantların Avantajları Nelerdir?

Bugün hem ülkemizde hem de tüm dünyada Varant yatırımlarına bu denli ilgi olması, varantların sunduğu avantajlarla açıklanabilir. Kullanıcıların varant yatırımları tercih etmesindeki en önemli nedenleri şu şekilde açıklayabiliriz:

• Borsa dünyasında birer sigorta ürününe dönüşmeleri.
• Kaldıraçlı ürünler olmaları.
• Ufak yatırımlarla bile yüksek kazanç elde etmenize olanak sunması.
• Yatırımcıları duruma göre riskten belli ölçüde koruyabilmesi.
• Kazanma konusunda teknik açıdan bir sınır yoktur. Oysa kaybedecekleri en üst sınır, varantlara ödenen primler kadardır. Bu nedenle kayıplar konusunda riski aslında bizzat siz belirleyebilirsiniz.
• Satış süreçlerinde alıcı bulma konusunda asla sorun yaşamazlar. Varant bu konudaki nadir örneklerden biri olarak kabul görür.
• Yatırımcıların diledikleri zaman sistemden çıkabilmesi de varantın en cazip özelliklerinden birisidir.

Varantların Dezavantajları Nelerdir?

Elbette her sistemde olduğu gibi varantların da avantajları kadar dezavantajları bulunuyor. Geleneksel yatırım sistemlerinden bağımsız şekilde hareket etmeleri, bir avantaj olarak da yorumlanabilir, bir dezavantaj olarak da. Öte yandan vadelerin genel anlamda sınırlı düzeyde olması da ciddi bir handikap olarak değerlendirilebilir. Yüksek düzeyde kaldıraç kullanımı, her geçen gün değerinin bir miktar düşmesine neden olmaktadır. Aşırı kaldıraç zararın boyutlarını daha yüksek bir seviyeye çekebilmektedir.  

Varant Çeşitleri Nelerdir?

Yatırımcıların son dönemdeki gözdesi olan varantların pek çok çeşidi bulunur. Burada çeşitlendirme kriterlerini birbirinden ayırmak gerekiyor. Örneğin fiyatlara göre, işlem tipine göre ya da dayanak varlığa göre türlerden söz edebiliriz. Yapılan işlemler baz alınmak kaydıyla varantları incelediğimizde iki ayrı gruptan söz edebiliriz. Bunlar alım ve satım varantları olarak bilinir.

Varantlar Nasıl Alınır ve Satılır?

Aslında varant alımının hisse senedi almaktan genel anlamda çok büyük bir farkı yok. Sadece arada küçük birkaç detay farkı var diyebiliriz. En önemli fark, varantın bizzat ihraç edilen yerden satın alınmasıdır. Oysa hisse senetleri satış yapmakta olan farklı bir yatırımcıdan alınabilmektedir. Varant dayanak varlık üzerinden alınır. Eğer dayanak fiyatı kısa bir zaman sonra artış yakalayacaksa bir an önce alım varantı talep edilmelidir. Fiyatın düşmesi öngörülüyorsa, direk satım  varantına yönelmeniz gerekiyor.

Varantlarda Takas İşlemi

Takas konusu varantların önemli konu başlıklarından bir tanesidir. Takas biçiminde ifade edilen durum, varant ve nakit paranın her iki hesap arasında yer değiştirmesi anlamına gelir. Dönüşümse, elde ettiğiniz hakları kullanacağınız esnada yapılan tüm işlemleri ifade eder. Takas ya da dönüşüm işlemleri T+2 gün içinde esaslara bağlı kalınarak nihayetlendirilir. Dönüşüm işlemlerinde varantların Amerikan ya da Avrupa formatında olması, nakdi teslimatının bulunması, temel şartlar arasında gösterilir. Vade bittiğinde varant hakkına sahip olan kişi, tüm dönüşüm şartlarını kabul etmiş sayılır.